‘Blij met schaalkwaliteit en bevruchtingsresultaat’

Een leven lang pluimvee. Dat geldt zeker voor pluimveehouder Frank Rooijakkers. Hij groeide op op een vleesmoederdierbedrijf in Helenaveen, studeerde aan de HAS in Den Bosch en werkte vervolgens 20 jaar bij Boerenbond Deurne, Ter Heerdt en Vitelia. In de tussentijd lonkte het ondernemerschap en nam hij samen met Marion een locatie van Marion haar ouders over en daarna het ouderlijk bedrijf van Frank. Op dit moment telt het bedrijf vier locaties. Op de locaties in Asten, Heusden en Sint-Oedenrode houdt Frank 110.000 leghennen. In Helenaveen 30.000 vleeskuikenouderdieren. Dat is de locatie waar wij Frank opzochten.

Volgens de Frank Rooijakkers hebben schaalkwaliteit en het uiteindelijke uitkomstpercentage van broedeieren veel met elkaar te maken. “Een eischaal is de perfecte verpakking voor het embryo dat zich in het ei bevindt. Doordat wij de schaalkwaliteit en de bevruchting op orde hebben, kunnen we op de internationale markt voor broedeieren het verschil blijven maken. Bevruchtingspercentages en kuikenkwaliteit zijn daardoor simpelweg beter.” Samen met specialist vleeskuikenouderdieren Harold Wouters-Van den Oudenweijer van Voergroep Zuid en bedrijfsleidster Lisan bespreekt hij elke paar weken eventuele aanpassingen in voer en voerstrategie. Hierbij zijn het stalbeeld in combinatie met gemonitorde voeropname en dierprestaties het uitgangspunt.

Aanvullen met Herbal-D

“Met name als een koppel moederdieren wat ouder is vraagt de vitamine-D voorziening extra aandacht”, legt Harold uit. Dit komt volgens hem omdat bij oudere leghennen de omzetting van vitamine D3 naar de actieve vorm van vitamine D via lever en nieren minder soepel verloopt. “Om dit probleem tegen te gaan is het belangrijk om te zorgen voor voldoende Vitamine D en HyD in het voer. Hierbij zijn we echter aan wettelijke maxima gebonden”, legt de pluimveespecialist van Voergroep Zuid uit. “Een aanvulling met Herbal-D biedt dan uitkomst.”

Volgens Harold zijn er 3 verschillende vormen vitamine D3 op de markt, te weten: de traditionele vitamine D3, vitamine HyD en Herbal-D. Elke vorm heeft specifieke voordelen. “Door hier in de verschillende leeftijdsfasen van moederdieren slim mee te combineren is tot het einde van de ronde een goede schaalkwaliteit te realiseren, zonder dat de voerprijs onnodig oploopt”, legt hij uit. Voor Frank is het belangrijk dat zijn hennen nooit een tekort aan Vitamine D krijgen. “Een tekort heeft niet alleen een negatieve invloed op de schaalkwaliteit, maar zorgt ook voor verzwakte botten en minder vitale hennen. Dat wil ik graag voorkomen, want ook dat heeft een negatief effect op het aantal eitjes en de bevruchting hiervan.”

Vitamine D3 en vitamine HyD zitten standaard in het voer van de Voergroep. Voergroep Zuid voegt bij Rooijakkers Herbal-D vanaf 52 weken leeftijd aan toe. “Dat is de investering zeker waard”, geeft Frank aan. Praktijkervaringen wijzen volgens hem uit dat eerder toevoegen geen zin heeft. Dat werkt zelfs averechts en kost geld. “Met die extra toevoeging trekken we ze mooi door die laatste 10 weken heen en zijn ook aan het einde de resultaten prima.”

Goed hanenmanagement

Naast schaalkwaliteit heeft natuurlijk ook de activiteit en het bevruchtend vermogen van de hanen een grote invloed op het bevruchtingsresultaat. Goed hanenmanagement helpt hierbij. “Dat laat ik graag aan Harold over”, vertelt Frank. “Hij is daarin dé specialist!” De pluimveehouder houdt meestal zo’n 9% hanen in het koppel. Dat is volgens hem ruim voldoende, mits je ze actief weet te houden. “Heb je echt actieve hanen, dan kun je zelfs met 5% hanen al prima resultaten halen”, weet Harold uit ervaring. Goed hanenmanagement kan volgens hem op verschillende manieren. Harold: “Je kunt, indien mogelijk, bij opleg direct een groep hanen apart zetten. Maar het is ook mogelijk om eerst alle hanen in te zetten en daarna hanen uit te selecteren die achter blijven in ontwikkeling, prestatie of die even een herstelperiode nodig hebben.” Frank geeft aan dat hij er voor gekozen heeft om een aparte ruimte voor hanen in te richten. “Hierdoor kunnen we afwisselen en steeds frisse hanen inzetten.”

Sturen met lichtintensiteit

Een actieve haan heeft volgens Frank en Harold een rode onderkant. Heeft een haan een nagenoeg perfect verendek, dan is de haan niet actief genoeg. Het is volgens hen belangrijk om bij de opstart de hanen goed te monitoren. Frank: “In de eerste dagen wil je weten of de voer- en wateropname voldoende is. Voor de hanen verandert er namelijk vaak best wel veel in hun omgeving. Eén van de knoppen om aan te draaien is de lichtintensiteit. Dit is zowel voor hennen als hanen belangrijk. Maar pas wel op dat je niet te veel op en neer gaat.” Naast lichtintensiteit is het volgens Harold ook belangrijk om goed in beeld te hebben hoe er met knoeivoer wordt omgegaan. “Iedere stal is anders, zorg dus dat je goed in beeld hebt hoeveel er door de hanen nog met de hennen wordt meegegeten. Dat is belangrijke informatie om mee te gaan sturen. Zo schakelen we bij Frank rond de 27 weken over naar hanenvoer. Daarin zijn de nutriënten exact afgestemd op de behoefte van hanen; het is minder calciumrijk en bevat minder energie en ruweiwit. Daarmee blijven hanen langer actief en dragen we bij aan goede resultaten.”

Schaalkwaliteit sturen via voer

Het Calcium-metabolisme bij hennen is een ingewikkeld systeem, waaraan we via voeding kunnen bijdragen door de juiste hoeveelheden Calcium, fosfor, vitamine D3 en vertering bevorderende enzymen te verstrekken. Vitamine D heeft grote invloed op het Calcium-metabolisme van leggende hennen. Hennen beschikken over een super goed Calcium-metabolisme. Dat is ook nodig, want dagelijks hebben zij voor de productie van een ei maar ca 2 gram Calcium nodig voor de eischaal. Dit is ongeveer 10% van de totale hoeveelheid Calcium die in het lichaam van de hen aanwezig is. Bij oudere leggende hennen verloopt de omzetting van D3 naar de actieve vorm van vitamine D minder goed. Om dit probleem tegen te gaan is het belangrijk om te zorgen voor voldoende Vitamine D en/of HyD in het voer. Dit kan bij oudere hennen worden aangevuld met Herbal-D. Herbal D is een geactiveerde vorm van vitamine D en heeft direct een positief effect op het Ca-metabolisme.