Om geiten lang melk te laten geven is een uitstekende gezondheid van groot belang. We hebben het dan over de gezondheid van de longen, pens, darmen, klauwen, lever en de uier. Naast genoemde onderdelen is er nog een factor die veel invloed heeft op de gezondheid, en dat is stress. Het nadeel bij geiten is dat ze stress vaak niet laten zien. Een belangrijke reden is dat geiten nog relatief dicht bij de natuur staan. Uiteindelijk houden we geiten pas iets meer dan 20 jaar als productiedier.
Vergelijk je dit met koeien of varkens, dan wordt daar al veel langer mee gefokt in de richting van de productiedoelen. En de natuur is meedogenloos; zwakke dieren of dieren met stress zijn het eerste slachtoffer van roofdieren. Dit is dan ook de reden dat vluchtdieren (waartoe ook geiten behoren) niet zullen laten zien dat ze stress hebben. Stress bij geiten vraagt veel energie, waardoor de voerefficiëntie daalt. Daarnaast heeft langdurige stress invloed op veel lichaamsprocessen in het dier. Hierdoor daalt de weerstand en daarmee de levensduur. Het vermijden en beperken van stress draagt dus bij aan een langere levensduur en daarmee een hogere levensproductie.
In opdracht van Voergroep Zuid deden Studenten van de HAS in Den Bosch onderzoek naar de invloed van de opfok op de levensproductie bij geiten. Hierbij bleek dat 20% van de verschillen in levensproductie wordt bepaald door de opfok. De overige 80% door zaken als huisvesting, voeding en management. Uit dit praktijkonderzoek, verricht onder 8 geitenhouders (met individuele gegevens van 9.000 geiten), blijkt dat de levensduur meer invloed heeft op levensproductie dan de productie per dag.
In de figuur zie je dat een te hoge dagproductie zelfs averechts kan werken. Kijken we naar de overige gegevens uit het onderzoek, dan vallen de onderstaande trends op:
Bovenstaande is, niet statistisch onderbouwd maar wel te verklaren. Een geit is een herkauwer, dus ligt de focus tijdens de opfok met name pensontwikkeling en de bacteriecultuur (het microbioom) die daarbij hoort. Heel hard groeien van melk is dan niet optimaal. Het ontwikkelen van de pens en het microbioom vraagt minimaal 6 tot 8 weken vanaf het moment dat het dier vast (ruw-) voer opneemt. Spenen vóór 8 weken leeftijd is dan ook niet optimaal. Alles wijst er dus op dat we de opfok van lammeren dienen te optimaliseren en niet te maximaliseren.
Zodra de levensproductie toeneemt, neemt ook het economisch voordeel toe. Zo hoef/heb je:
Het economisch voordeel zit vooral in de lagere vervanging. Op een bedrijf met 1.000 melkgeiten loopt het voordeel door 1% minder te vervangen op tot €3.978,-. Verlaag je de vervanging van 30% naar 25%, dan bespaar je bij 1.000 melkgeiten dus een kleine €20.000,-.
Vaak wordt als argument aangehaald dat de jaarproductie dan daalt. Dit blijkt in de praktijk niet of nauwelijks het geval te zijn. Geitenhouders met een hoge levensproductie scoren vaak beter op de verzorging van hun dieren, waardoor ze gezonder zijn, minder stress hebben en daardoor beter produceren. Mocht de productie bij oudere dieren onder druk komen, dan mag de jaarproductie bij €0,45 voerwinst per kg melk met 44 kg/geit/jaar dalen om economisch gelijk uit te komen.
Niet alleen gezondheid of opfok hebben invloed op levensproductie. In de figuur is te zien dat alle aspecten van de geitenhouderij een rol spelen, van het verstrekken van biest tot het melken. Per onderdeel neem je beslissingen op het gebied van voeding, huisvesting, management, diermateriaal en gezondheid. Op al deze gebieden kunnen onze specialisten u adviseren om de levensproductie bij uw geiten te verhogen.
Wil je sturen op levensproductie, dan is het belangrijk te weten wat de huidige levensproductie is. Binnen GRIB (Geiten Rendement In Beeld) wordt levensproductie al jaren berekend. Voergroep Zuid neemt de rekenregels en het kengetal zoals dat in GRIB wordt berekend over in de geitenmonitor. Zo hebben onze klanten inzicht in de huidige levensproductie en kunnen ze er gericht op sturen samen met onze specialisten.
Een befaamde uitspraak van Aristoteles is: “Alles dat je aandacht geeft, groeit.” Als het om levensproductie gaat, zijn er mooie voorbeelden uit de melkveehouderij waar de laatste jaren meer en meer aandacht besteed is aan levensduur en levensproductie. Hierbij zie je dat de levensproductie in 5 jaar tijd bijna 30% stijgt. Naast een hogere levensproductie, stijgt de gemiddelde dagproductie, worden koeien ouder en kalven ze vaker af.